Co się kryje w słowie 'but’

Wszyscy znamy podstawowe znacznie wyrazu 'but’, czyli ale. Ze zdziwieniem możecie odkryć ucząc się do advance albo nawet do CPE, że istnieją inne znaczenia tego słowa, powszechnie stosowane. Niektóre wyrażenia i gramatyczne konstrukcje z 'but’ znajdziecie dopiero jasno rozpisane w książkach do egzaminów na poziomie C1 i C2. Pokażę Wam dziś kilka takich konstrukcji o których na wcześniejszych poziomach nauki się zapomina, a szkoda bo nie są to jakieś rzadko spotykane i nieprzydatne rzeczy, ale coś co spokojnie możecie używać na co dzień.

Oprócz znanego 'but’ czyli ale 'but’ może oznaczać też except:
But = except = oprócz
She likes all vegetables but onions. – ona lubi wszystkie warzywa, oprócz cebuli. 
We had no alternative choice but to travel with them – nie mieliśmy innego wyboru niż (oprócz) podróżowania z nimi.
I could come any day but Thursday.(1) – Mogę przyjść w każdy dzień oprócz czwartku.
There’s no one here but me.(1) – Nikogo tu nie ma prócz mnie.

Proponuję zapamiętać, że but to czasem except, czyli angielską wersję a nie polskie ’oprócz’, bo jak wiadomo nie wszystko po polsku się tak łatwo tłumaczy wyrazem oprócz. Spójrzcie na poniższe przykłady, w których but to – except, ale tłumacząc to na ’oprócz’ byłoby jakoś koślawie…
Anywhere but here – wszędzie byle nie tu (oprócz tu)
I had no choice but to resign. – nie miałam innego wyjścia jak tylko zrezygnować (oprócz zrezygnowania)
It was anything but pleasant. – to nie było bynajmniej przyjemne (wszystko inne oprócz przyjemne)
Pauline and Derek live in the next house but one (1) – Pauline i Derek mieszkali 2 domy dalej (obok oprócz najbliższego domu 😉 )
Last but one (BrE) – przedostatni

’But’ tłumaczymy też czasem jako ’tylko’. Kontekst też jest oczywiście taki 'except’

but = only
There is but one answer – jest tylko jedna odpowiedź
I don’t think we’ll make it on time. Still, we can but try. – Myślę, że nie zdążymy, ale nie pozostaje nam nic innego jak tylko próbować
The truth, the whole truth and nothing but the truth. – Formułka: „obiecuję mówić prawdę i tylko prawdę.”

All but = all except = wszyscy oprócz
All but one of the writers he mentions is a woman. – Wszyscy pisarze, o których wspomina, oprócz jednego, to kobiety

All but = almost = o mało co, prawie
We all but lost our way – o mało co nie zgubiliśmy drogi
I’ve all but finished – prawie skończyłem/am
I am all but ready. – jestem prawie gotowy
I all but lost you in the crowd. – prawie Cię zgubiłem w tłumie.
The internet has all but destroyed the market for films and music. – Internet prawie zniszczył rynek filmów i muzyki.

Konstrukcja  who should … but
Używamy chcąc powiedzieć, że przez przypadek kogoś spotykamy, kogo się całkowicie nie spodziewaliśmy:
I was at the football match, and who should I see but my old class teacher, Mr Johnson.
I was just on my way to work, when who should I bump into but Danny, you know, Danny Sharp.

Konstrukcja but for
używamy w zdaniach warunkowych, zazwyczaj w stylu formalnym. Pokazuje ona, że opisywane wydarzenie zależy od jakieś osoby lub zaistniałych okoliczności. Po „but for” występuje zawsze rzeczownik lub zaimek osobowy. Ta konstrukcja jest w miarę znana. Na advance obowiązuje na pewno. np.:

But for my mother, I wouldn’t be here today. – Gdyby nie moja mama, nie byłoby mnie tu dzisiaj.
We would never have managed but for your help.= … if it hadn’t been for your help – nie udałoby się nam gdyby nie Twoja pomoc

Anything but 

That’s not what I’m saying at all. Anything but. – Nie o tym mówię. Mam namyśli dokładnie coś przeciwnego (anything but)

(1) http://www.ldoceonline.com/dictionary/but_2