Angielski i niemiecki w Namibii

Przed nami kolejny dzień akcji Miesiąc Języków. Dziś na tapecie język niemiecki. Długo zastanawiałam się o czym napisać, wolę tematy językowe, ale ciągle cisnął mi się na myśl temat trochę taki kulturowo-historyczny (nie martwcie się o języku też będzie). Kiedyś trochę popodróżowałam po świecie oraz czytałam namiętnie blogi podróżnicze, książki podróżnicze, reportaże oraz chodziłam na różne spotkania z podróżnikami i na pokazy ich slajdów. Na jednym z festiwali slajdowych poznałam podróżników Krzysztofa i Anię Kobusów, którzy opowiadali o podróży z dziećmi do Namibii.

Byłam pod wrażeniem całej ich przygody (opisana już w książce „Namibia. 9000 km afrykańskiej przygody”), a myśląc o naszej akcji i dniu niemieckim przypomniałam sobie o ich opowieściach i o zdjęciach między innymi niemieckojęzycznych napisów w pubach wyglądających niczym żywcem wyjętych z Bawarii, a jednak w centrum pustynnego kraju, w którym urzędowym językiem jest angielski.

Namibia to kraj, który był kolonią niemiecką (od 1884roku), ale chrapkę na te tereny mieli też Brytyjczycy. Historia pokrótce prezentuje się tak, że ziemie na południowym wybrzeżu Namibii w 1884 Kanclerz Otto von Bismarck ogłosił mianem Niemieckiej Afryki Południowo-Zachodniej. Oprócz problemów, jakie od samego początku kolonialistom przysparzali miejscowi mieszkańcy, nazywani Hotentotami (ludy Herero, Owambo i Nama),tereny te zaczęły interesować Wielką Brytanię, która miała na okolicznych teranach wpływy. Zagrożeniem dla niemieckich kolonizatorów było widmo nadchodzącej wojny. Władze kolonialne liczyły się z możliwością wciągnięcia Afryki Południowo–Zachodniej do wojny, gdyby wybuchła ona w Europie. Południowy sąsiad, Związek Południowej Afryki, stanowił dominium brytyjskie utworzone w 1910 r. z połączenia czterech kolonii – Kraju Przylądkowego, Natalu, Oranii i Transwalu. I choc Niemcy mieli jeszcze nadzieję wykorzystać wrogie nastroje Burów (potomków Holendrów) żywione do Brytyjczyków to ich pomysły i plany spaliły na panewce.Niemcom nie udało się utrzymać kolonii. Po I Wojnie Światowej tereny te zostały przekazane Związkowi Południowej Afryki (obecnie RPA).

Wielu niemieckich osadników zostało jednak na tych terenach, aż do uzyskania niepodległości przez Namibię w 1990 roku lub dłużej. Aż do dziś 2% społeczeństwa jest pochodzenia niemieckiego, a językiem niemieckim posługuje się 15 tysięcy rdzennych mieszkańców. Większość osób niemieckojęzycznych zamieszkuje stolicę, Windhuk, a także Swakopmund i Lüderitz, gdzie do dziś łatwo dostrzec charakterystyczną niemiecką architekturę.

Co ciekawe, choć „urzędowym językiem jest angielski (do 1990 roku były nimi niemiecki oraz afrikaans) to jest on mową ojczystą dla zaledwie 1% populacji.” Namibia jest krajem wielojęzycznym – informacje na znakach zapisane są po angielsku, niemiecku, w afrikaans oraz owambo. Językami z grupy owambo posługuje się 48% ludności, 11% używa języka nama, kolejne 11% mówi w afrikaans, 10% używa języka herero. Wśród białych 60% używa afrikaans, 32% niemieckiego, 7% angielskiego i 1% portugalskiego.” (źródło https://pl.wikipedia.org/wiki/Namibia)

15 tysięcy ludzi mówiących po niemiecku w kraju oddalonym od Niemiec o tysiące kilometrów, w kraju, w którym urzędowym językiem jest angielski. Taka sytuacja musiała zmienić język. Nic dziwnego, że powstał tu pewien pidżynowy język tj. o uproszczonej składni i słownictwie, nazywany Küchendeutsch (ang.: Namibian Black German lub NBG). Niemiecki ten prócz uproszczeń ma zapożyczenia z angielskiego i afrikaans. Poniżej kilka przykładów:

Przykłady
• Lange nicht sehen – Lange nicht gesehen
• Was Banane kosten? – Was kostet die Banane?
• spät Uhr – zu später Zeit
• Herr fahren Jagd, nicht Haus – Der Herr geht zur Jagd, und ist nicht zu Hause
• Ist das? oder Isses? (afrikaans Is dit?) Stimmt’s?
• aussortieren (v.) (Englisch to sort sth. out) Etwas besprechen.
• jobben [dʒɔp(ə)n, dʒɔb(ə)n] (v.) 1. Funktionieren, klappen. 2. (englisch „to do a job“) Arbeiten, einer Beschäftigung nachgehen. – Redew. Overtime jobben: Überstunden schieben.
• Futsek! [futsɛk] (interj.) (afrikaans „voertsek“) (Ausruf) Verschwinde!, Hau ab!, Verzieh dich!, Geh zur Hölle!
• händeln (v.) (englisch to handle) 1. Hantieren; zurechtkommen; kompetent sein. 2. Redew. Nicht händeln: nicht vertragen können.
• Lorrie (w.) (englisch lorry) Lastwagen.
• rollen (v.) (englisch to roll over) (Fahrzeug) Sich überschlagen. An dem Ort der Crashs (= an der Unfallstelle) sah man viele Autos, die gerollt waren (= sich überschlagen hatten).
• wundern (v.) (nicht reflexiv, Anglizismus bzw. afrikaans ek wonder „ich wüsste gern, ob“) Redew. Ich wunder, du wunderst, er, sie, es wundert, etc.:
Ich wunder, was wohl heute auf dem TV spielt: Ich frage mich, was heute wohl im Fernsehen läuft. (s. erinnern.)

więcej przykładów na https://en.wikipedia.org/wiki/German_language_in_Namibia

Inne wpisy z dnia niemieckiego:

Chiński

Biały Mały Tajfun – Lemon Tree – http://baixiaotai.blogspot.com/2015/09/lemon-tree.html

Francuski

Francais-mon-amour – Ile jest niemieckiego we francuskim? http://francais-mon-amour.eu/2015/09/ile-jest-niemieckiego-we-francuskim/
Love for France – Arte, francusko-niemiecka telewizja http://loveforfrance.com/telewizja-arte/ 

Madou en France – O austriackim pochodzeniu francuskich croissantów http://www.madou.pl/2015/09/croissant.html

Hiszpański

Hiszpański na luzie – Niemcy śpiewają po hiszpańsku http://www.hiszpanskinaluzie.pl/2015/09/niemcy-spiewaja-po-hiszpansku.html

Niemiecki

Niemiecka Sofa – Homonimy w języku niemieckim http://niemieckasofa.pl/2015/09/homonimy-w-jezyku-niemieckim/

Niemiecki po ludzku – Pomysłowe słowa w języku niemieckim  http://niemiecki-po-ludzku.blogspot.com/2015/09/pomysowe-sowa-w-jezyku-niemieckim.html 

Językowy Precel – Młodzieżowe słowo roku 2015 http://dianakorzeb.pl/2015/09/13/mlodziezowe-slowo-roku-2015/

Viennese breakfast – Jak Austriak z Niemcem http://viennesebreakfast.com/jak-austriak-z-niemcem/

Szwedzki

Szwecjoblog – Niemieckie słowa, na które trzeba uważać – http://szwecjoblog.blogspot.com/2015/09/miesiac-jezykow-niemieckie-sowa-na.html

Włoski

Studia, parla, ama: Miesiąc Języków, czyli co myślą Włosi o Niemcach? http://studiaparlaama.pl/?p=1021