umbra umbrella mały cień
Przez ostatnie kilka dni prawdziwy żar leje się z nieba. Każdy pragnie zaszyć się w cieniu. Mam nadzieję, że znaleźliście sobie jakieś przewiewne ocienione miejsce, w którym możecie się rozłożyć z książką, tabletem czy podręcznikiem i wertować nowe angielskie słówka (przecież każdy o tym marzy na wakacjach, nie? 😉 ). Ja leżąc w cieniu, myślałam o… cieniu, a że różnicę między shade a shadow już Wam wyjaśniałam (LINK) to postanowiłam pogrzebać trochę w słowniku etymologicznym online (LINK) i znaleźć słowo „cień”. Znalazłam łacińskie umbra i kilka ciekawych słów zawierających rdzeń -UMBR-. Zapraszam więc na nowy post z serii etymologia.
Rdzeń -UMBR- pochodzi od łacińskiego umbra, czyli „cień”. Pierwszym wyrazem z tym rdzeniem jaki przychodzi do głowy jest umbrella, czyli parasol, czyli coś co rzuca mały cień, wręcz cienik, gdyż -ella- to końcówka zdrobnienia.
Rdzeń –UMBR– znajdziemy również w słowie adumbrate /ˈadʌmbreɪt/ oznaczającym przedstawiać coś w zarysie, jeszcze niewyraźnie (a shadowy version of sth)
– The Secretary of State would only adumbrate his ideas for bringing peace to Bosnia.
Adumbrate jest też synonimem słowa foreshadow, czyli zapowiadać coś, zwiastować
– Rats scurring off a ship were believed to adumbrate a coming disaster at sea.
– A bad review by a critic may adumbrate the failure of a new film.
Czasem, choć rzadziej adumbrate oznacza też zaciemniać, przesłaniać (overshadow):
-‘her happy reminiscences were adumbrated by consciousness of something else’
Rdzeń –UMBR– znajdziecie też w słowie penumbra oznaczającym półcień (w optyce lub astronomii) wyjaśniony w słowniku Cambridge tak: „the part of a shadow, especially one made by something blocking the sun, in which only part of the light is blocked:
-In a lunar eclipse, the outer shadow or penumbra is a zone where Earth blocks a portion of the sun’s rays.”
Rzadko, ale jednak, penumbra może też określać coś co nie jest do końca jasne (takie shadowy), coś co nie jest ani czarne, ani białe np.
-a penumbra of secrecy
– ‘The right to privacy falls under the penumbra of US Constitution; though it is not specifically guaranteed there, the Supreme court has held that it is implied, and thus that the government may not intrude into certain areas of a citizen’s private life.’
–‘The area of the investigation was the penumbra where both the FBI and the CIA wanted to pursue their leads”
Przy czym to metaforyczne znaczenie penumbra jest stosowane w amerykańskim angielskim, gdyż powyższe przykłady znalazłam w słowniku i vocabulary builderze Merriam-Webster’s
Ostatni w moim zestawieniu wyraz z rdzeniem –UMBR– to raczej Wam znany wyraz umbrage /ˈʌmbrɪdʒ/ oznaczający urazę, obrazę. Zazwyczaj spotykamy go w konstrukcji take umbrage at sth – poczuć się czymś urażonym np.
– ‘She took umbrage at his remarks’
-‘Will she take umbrage if she isn’t invited to the wedding?’
A jak to skojarzyć z cieniem? Poczucie urazy (feeling of resentment) żywimy wobec osoby co do której mamy jakiś cień wątpliwości, podejrzeń (shadowy suspicion) a tak na serio to trudno powiedzieć dlaczego uraza wywodzi się od łacińskiego rdzenia cień. Musicie po prostu zapamiętać. Możecie też skojarzyć z drugim znaczeniem słowa umbrage czyli listowie, wachlarz listowia, czyli cień rzucany przez drzewa:
-‘She rested beneath the umbrage of the old oak.’
– ‘The umbrage of the tree didn’t prevent the blinding light of the sun from getting to my eyes.’
Mam nadzieję, że spodobał Wam się kolejny wpis z serii “etymologiczne poszukiwania” jak tak dajcie łapkę w górę! 😉 Zapraszam też na inne wpisy z tej serii (LINK)
źródła
Słownik Etymologiczny online
(1) http://www.etymonline.com
Merriam-Webster’s Vocabulary Builder
Przykłady za:
https://en.oxforddictionaries.com/definition/adumbrate
Cambridge Dictionary http://dictionary.cambridge.org
https://www.merriam-webster.com
