-tend- -tent- znaczy rozciąganie
Znacie dział etymologia (LINK) na moim blogu? Lubicie?
Brzmi poważnie, ale zapewniam, że śledzenie pochodzenia wyrazów może nam pomóc w zapamiętaniu nowych słówek. Jak? Zapraszam na wpis. Dziś kolejna porcja słownictwa powiązana znaczeniowo pewnym łacińskim rdzeniem. Tym rdzeniem będzie dziś -TEND- oraz -TENT- pochodzące od łacińskiego tendere oznaczającego rozciąganie, rozszerzanie.
Pierwszy przykład pewnie sami potraficie podać. Jest nim wyraz extend, który oznacza właśnie to rozciąganie (np. obszar), rozciągać, przeciągać, przedłużać (np. czas trwania czegoś), powiększać (np. zasięg, zakres), rozwijać (np. działalność) np.:
– I need to extend my visa (= make it last longer).
– They planned to extend the car park, freeing existing parking spaces for visitors.
– The company is hoping to extend its market still further.
Kolejnym wyrazem ze rdzeniem -TEND- jest wyraz tendon oznaczający ścięgno, a więc znów coś co się rozciąga.
Kolejny wyraz z rdzeniem -TEND- distend jest zazwyczaj używany w kontekstach medycznych i również oznacza rozszerzenie się np.:
– I was shocked to see the distended bellies of the young children, usually a sign of malnutrition and starvation.
– ‘She is now visibly pregnant, at least, with her clothes off, her belly distended with you and everything around her waist thickening.’
– ‘The ascending aorta was enlarged and distended.’
Przed nami kolejny przykład, wyraz oznaczający zwiastowanie czegoś, przepowiadanie czegoś. On również zawiera rdzeń -TEND- oraz wywodzi się od łacińskiego portendere (przepowiadanie, przewidywanie) – portend. Jak skojarzyć z naszym znaczeniem -TEND- rozciąganie? Wyobraźcie sobie, że przepowiadanie czegoś to tak jakby rozciągnięcie czegoś do przyszłości na podstawie tego co obecnie (znaki, omeny). Takie tłumaczenie jest trochę naciągane, niemniej jednak omawiany rdzeń w wyrazie portend występuje i znaczenie jakoś od tego rozciągania ewoluowało. Np.
– ‘In this issue, our cover story looks at CEOs in danger – and the warning signs that portend trouble.’
– It was a deeply superstitious country, where earthquakes were commonly believed to portend the end of dynasties.
– ‘Asian markets had come under heavy selling on Monday as investors portended a calamitous fall in the U.S. markets when they reopened after a four-day suspension.’
Kolejny, na pierwszy rzut oka nie związany z rozciąganiem wyraz to tendentious oznaczający tendencyjny, podporządkowany określonej idei, tak jakby skłaniający się, rozciągający swoje myślenie na jeden tor (wiem znów naciągam, ale chcę ułatwić zapamiętanie rdzenia -TEND- który nomen omen jest też w angielskim oddzielnym wyrazem, czasownikiem oznaczającym skłaniać się do czegoś)
– ‘Government advertising campaigns should be objective and explanatory, not tendentious or party political.’
– ‘It is a highly tendentious, obviously partisan and unreliable document.’
Ostatni wyraz na dziś zawiera w sobie rdzeń -TENT- i oznacza bycie kłótliwym. Nie wiem jak mam Wam to skojarzyć z rozciąganiem, więc skojarzcie z tendencją do czegoś (do wszczynania kłótni). Tym wyrazem jest contentious i prócz kłótliwy ma też znaczenie sporny lub kontrowersyjny:
– ‘a contentious issue’
– ‘Analogous battles over school finance issues will likely become just as contentious and prolonged.’
– ‘The book fails to portray the bawdy and contentious woman who wanted always to be on centre stage.’
– ‘By all accounts, her husband was contentious and physically abusive.’
Żródła: Słownik Etymologiczny online
(1) http://www.etymonline.com
- Przykłady za http://www.oxforddictionaries.com
- Przykłady z http://dictionary.cambridge.org
